Jak powstawała ulica Przestrzenna?

  • środa, 11 Listopad, 2015
  • Alicja Betka

Ulica Przestrzenna położona jest na terenie prawobrzeżnego Szczecina, biegnąc wzdłuż południowego brzegu jeziora Dąbie. Stanowi również cześć dzielnicy o tej samej nazwie, zlokalizowana w jej zachodnim krańcu.

Przystanie_przy_ul_Przestrzennej_sierpien_2_2014_rok_obrotPoczątki dzisiejszej ul. Przestrzennej sięgają XIII w., kiedy to książę Otto I nadał Szczecinowi prawo wybudowania tzw. Kamiennej Grobli (nm. Steindamm), łączącej miasto z miejscowością Dąbie, dodatkowo Szczecin otrzymał prawo poboru cła i opłat mostowych na nowej grobli. Grobla ta prawdopodobnie pokrywa się z przebiegiem dzisiejszej ul. Przestrzennej, która leży na najkrótszej linii łączącej dzielnicę Dąbie z Starym Miastem. W 1245 roku w dokumencie księcia Barnima I wymieniana jest przeprawa promowa pomiędzy Szczecinem a Dąbiem, z której cła pobierało miasto Szczecin. Prawdopodobnie przeprawa ta została ufundowana przez księcia, jednak nieznane jest dokładne miejsce, gdzie przebiegała.
12 listopada 1299 roku książę zezwolił mieszczanom szczecińskim na zbudowanie grobli oraz mostów pomiędzy Szczecinem a Dąbiem i obiecał wspomóc budowę przez 3 lata dwoma szylingami z łana ziem książęcych za Odrą. Otto I określił również wysokość ceł pobieranych na grobli. 18 grudnia 1302 roku prawo to potwierdził książę Bogusław IV i zezwolił na pobieranie z terenu Księstwa Wołogoskiego drewna, piasku i kamieni potrzebnych do budowy. W dokumencie z 12 marca 1305 roku poświadczono umowę pomiędzy radami miast Dąbia i Szczecina w sprawie opłat celnych i opłat mostowych. Wyszczególniono w niej, że wolą księcia Otto I rada miejska Dąbia nie będzie pobierać cła od zboża z okręgu pyrzyckiego. W zamian za rezygnację z ceł, miasto Dąbie miało mieć swój udział w cłach pobieranych przez Szczecin. Wybudowano wówczas prosty odcinek grobli ze Szczecina do Małej Regalicy, a następnie wykonano łuk grobli w kierunku południowym, by ominąć mokradła. Następnie grobla biegła prostym odcinkiem w kierunku Dąbia. W 1307 roku książę Otto I udzielił Dąbiu przywilej pobierania opłat od załadowanych wozów jadących z Marchii i z Polski lub jadących z powrotem. Pobór opłaty dla wracających wozów, utrzymywał się do XIX w. 17 sierpnia 1317 roku książę Otto I rozstrzygnął spór pomiędzy miastami Szczecinem i Dąbiem o drogę łączącą oba miasta. Dąbie musiało od tej pory przepuszczać kupców przyjeżdżających wozami w obydwu kierunkach, z wyjątkiem niedzieli, gdzie kupcy z towarami mogli być zatrzymywani w Dąbiu do południa.1939_alt_dam_mapa

Po odbudowie mostów 29 kwietnia – 1 maja 1948 roku Dąbie ponownie włączono do Szczecina jako jedną z dzielnic miasta. Wówczas wzrosło znaczenie ul. Przestrzennej jako głównej ulicy biegnącej do centrum miasta.

tekst autorstwa Marka Łuczaka